کپسولهای آتشنشانی از تجهیزات ایمنی مهم و حیاتی هستند که به منظور جلوگیری از گسترش آتش، خسارتهای جانی و مالی طراحی شدهاند. این تجهیزات برای اطفا حریق به فشار مشخصی نیاز دارند تا مواد خاموشکننده درون آنها مانند پودر خشک، گاز CO2، آب و کف در هنگام آتشسوزی با سرعت و قدرت بیشتری از نازل خارج شوند.
چرا کپسولها به شارژ کردن نیاز دارند؟
کپسولهای آتشنشانی چون در مواقع اضطراری باید بدون ایراد و با بیشترین کارایی ممکن کار کنند، شارژ کردن به موقع آنها از اهمیت بالایی برخوردار است.
با هر بار استفاده از کپسول مقداری از مواد خاموشکننده درون آنها مصرف میشود و در نتیجه فشار داخل آن نیز کاهش مییابد. این کاهش فشار باعث میشود که مواد با قدرت کافی خارج نشوند و کپسول به درستی عمل نکند. از طرفی مواد داخل کپسول با گذشت زمان خاصیت خود را از دست میدهند، به همین خاطر برای اطمینان باید کپسولها را به طور منظم بررسی و در صورت نیاز تعویض کنید.
چرا کپسولهای آتشنشانی به شارژ مجدد نیاز دارند؟
با اینکه تقریباً کپسولهای آتشنشانی باید به صورت دورهای شارژ شوند، اما زمان و شرایط شارژ کردن کپسول بسته به نوع و میزان استفاده از آن متفاوت است. معمولا تاریخ تولید و شارژ مجدد کپسول بر روی بدنه آن نوشته شده است.
به طور کلی کپسولهای یکبار مصرف را نمیتوان شارژ کرد و باید بعد از استفاده یا تمام شدن تاریخ انقضا تعویض شوند. همچنین کپسولهای قابل شارژ به گونهای طراحی شدهاند که هر 5 تا 6 سال یکبار شارژ شوند. کپسولهای CO2، فوم، پودر و گاز قابل شارژ هستند، اما فرآیند شارژ و نگهداری هر کدام متفاوت است و باید توسط افراد متخصص انجام شود.
مراحل گام به گام شارژ کردن انواع کپسولهای آتشنشانی
1.تشخیص نوع کپسول آتشنشانی
اولین و مهمترین کار برای شارژ کردن، شناسایی نوع کپسول است. با شناخت انواع کپسولها و نحوه استفاده از آنها در صورت بروز آتشسوزی میتوانید با سرعت برای مهار کردن آتش اقدام کنید.
کپسول دی اکسید کربن (CO2)
ماده خاموشکننده این کپسول (گاز دیاکسید کربن) به صورت مایع و تحت فشار بالا در داخل آن ذخیره شده است که برای آتشسوزی کلاس B (مایعات قابل اشتعال) و تجهیزات الکتریکی کاربرد دارد. همچنین بدنه آن از جنس فولاد ضدزنگ یا آلومینیوم ساخته میشود تا بتواند فشار بالای گاز را تحمل کند. با کشیدن ضامن و فشار دادن اهرم، گاز با سرعت از نازل خارج میشود و آتش را خاموش میکند.
کپسول پودری
پودری که در این کپسولها وجود دارد با جلوگیری از رسیدن اکسیژن به آتش باعث اطفا حریق میشود. کپسول پودری به دلیل سرعت عمل بالا و قابلیت اطفای حریق در شرایط متنوع بهطور گسترده برای آتشسوزی کلاسهای A، B، C در منازل، وسایل نقلیه و صنایع مختلف مورد استفاده قرار میگیرد.
کپسول بیوورسال
این مدل به دلیل کارایی بالا، ایمنی و سازگاری با محیط زیست بسیار مورد توجه قرار گرفته است. این کپسولها برای خاموش کردن آتشهای کلاس A (مواد جامد)، کلاس B (مایعات قابل اشتعال) موثر هستند. مواد خاموشکننده موجود در آنها به سرعت آتش را خفه میکنند، برای مکانهایی مانند آشپزخانهها، کارگاههای نجاری و انبارها که خطر حریق در آنها بالا است، بسیار مناسب هستند.
کپسول فوم
این مدل از فوم (کف) برای اطفای حریق استفاده میکند که به ویژه برای خاموش کردن آتشسوزیهای ناشی از مایعات قابل اشتعال مانند بنزین، روغن و حلالها استفاده میشود. هنگامی که اهرم کپسول را فشار میدهید، محلول آب و کف به صورت اسپری از نازل خارج شده و روی سطح آتش پخش میشود. این فوم یک لایه محافظ بر روی آتش ایجاد میکند که مانع از رسیدن اکسیژن به آتش شده و در نتیجه آن را خفه میکند. در هنگام استفاده حتما آن را به سمت پایین آتش بگیرید تا فوم به طور کامل سطح آتش را پوشش دهد.
کپسول آب و گاز
کپسول آتشنشانی آب و گاز یکی از رایجترین و شناختهشدهترین انواع خاموشکنندهها است که برای اطفای حریقهای کلاس A، یعنی آتشسوزیهایی مانند چوب، کاغذ، پارچه و بعضی از پلاستیکها بسیار مناسب هستند. هنگامی که اهرم کپسول را فشار میدهید، گاز نیتروژن با فشار زیادی آب را خارج کرده و با برخورد به سطح آتش، آن را خاموش میکند.
2.بررسی اجزا کپسول
قبل از شارژ کردن، رعایت استانداردها و بررسی دقیق اجزای کپسول بسیار مهم است. از جمله مواردی که باید بررسی شوند، عبارتند از:
- بدنه: وجود فرو رفتگی و هر گونه آسیب فیزیکی به بدنه کپسول باعث نشت مواد خاموشکننده یا انفجار میشود.
- تست هیدرواستاتیک: بعد از پر کردن سیلندر، آن را به مدت مشخصی تحت فشار قرار میدهند و سپس نشتی احتمالی آن را بررسی میکنند. این تست برای بررسی استحکام و مقاومت بدنه کپسول در برابر فشارها به صورت دورهای و معمولاً سالی یکبار انجام میشود.
- تاریخ ساخت: با چک کردن تاریخ ساخت میتوانید زمان انجام مجدد تست هیدرواستاتیک را مشخص کنید.
- عملکرد فشارسنج: فشار داخل کپسول با گذشت زمان کم میشود، فشارسنج کمک میکند تا از کاهش فشار بیش از حد کپسول آگاه شوید و در صورت لزوم آن را مجدداً شارژ کنید. فشارسنج باید به درستی فشار دقیق درون کپسول را نشان دهد.
3.عمل تخلیه کپسول
بعد از بررسی کپسول از نظر آسیبهای ظاهری، شیر یا اهرم کپسول را به آرامی باز کنید تا فشار داخل آن بهطور کامل تخلیه شود. برای کپسولهای پودری باید کپسول را برعکس بگیرید و به آرامی تکان دهید تا مواد از آن خارج شوند. در هنگام تخلیه مواد مطمئن شوید که آلودگی، گرد و غبار یا رطوبت وجود نداشته باشد تا کپسول هنگام استفاده به درستی عمل کند. بعد از پر کردن کپسولها با مواد اطفا حریق آنها را از نظر فشار، نشتی و عملکرد به طور کامل تست کنید.
توجه داشته باشید که این کار باید در محیطی امن، کنترلشده و با استفاده از تجهیزات ایمنی مانند عینک، دستکش و کفش ایمنی انجام شود.
در مرحله آخر بعد از تمیز کردن کپسول باید تمامی اطلاعات مربوط از جمله تاریخ شارژ انجام شده، تاریخ شارژ بعدی و حتی مشخصات شرکتی که شارژ کپسول آتشنشانی را انجام داده است را بر روی برچسب نوشته و روی کپسول نصب کنید.
جمعبندی
آتشسوزیها معمولاً به صورت ناگهانی رخ میدهند و فرصت زیادی برای مقابله با آنها وجود ندارد؛ بنابراین اگر کپسولها به موقع شارژ نشوند، ممکن است که در هنگام آتشسوزی به درستی عمل نکنند. پر کردن کپسولهای آتشنشانی بهتر است که توسط افراد متخصص انجام شود. برای این کار میتوانید به مراکز آتشنشانی مراجعه کنید، چون تجهیزات و نیروی متخصص لازم را دارند. هزینه شارژ کپسولها نیز به عوامل مختلفی از جمله نوع کپسول (پودری، گازی، آبی و..)، وزن و نوع ماده خاموشکننده درون آن بستگی دارد. کپسول شارژ شده را در مکانی نگهداری کنید که به راحتی قابل دسترسی باشد.
استفاده از کپسولهای آتشنشانی شارژ شده میتواند از گسترش آتشسوزی جلوگیری کرده و خسارات ناشی از آن را به حداقل ممکن برساند.